Nieuwsberichten
Geestelijke gezondheidszorg in coronatijd… een praktijkverhaal
06 mei 2020
In een serie verhalen van bestuursleden over hun werk ten tijde van de coronacrisis, vandaag de beurt aan Patricia Mann-Poll.
Ik werk als verpleegkundig specialist GGZ VS en als regiebehandelaar in Brabant. Hier zijn eind februari begin maart, grote problemen geconstateerd, omdat tijdens carnaval veel mensen besmet zijn geraakt met het coronavirus. En dan zeker in mijn regio waarin plaatsen als Oss, Uden en Veghel liggen. Eerlijk is eerlijk. Hier ben ik erg van geschrokken. De beelden op het journaal logen er niet om. Tevens hoorden we begin maart geruchten dat mogelijk de basisscholen zouden gaan sluiten, en vanaf 16 maart was dit een feit. Onze kinderen gingen dus niet meer naar school.
Intussen ging het werk in de GGZ gewoon door. We stelden als behandelaars in mijn instelling veel vragen aan het management. Wat moeten wij doen? Volgen we de adviezen van het RIVM? En hoe dan? GGZ Oost Brabant was in overleg met het ROAZ en zich nog aan het beraden over de te nemen stappen. Tevens kwam de vraag: horen we in de GGZ tot de vitale beroepsgroepen?
Veel ouders kwamen met twee taken tegelijk te zitten. De kinderen thuis, onderwijs middels internet kregen voor wie boeken voor opgehaald moesten worden, en daarnaast een vitaal beroep, van één of van beide ouders. Ondanks de noodopvang op school geen gemakkelijke situatie, zeker niet buiten de reguliere schooluren. Ik ben zo’n ouder. Mijn man werkt als radioloog in het ziekenhuis. Met de agenda’s naast elkaar en met hulp bij de opvang vanuit school kwamen we gelukkig een heel eind. We hadden het geluk dat onze oppas nog steeds bereid was te komen!
Mijn ambulante werk werd omgezet naar telefonisch en digitaal. En toen kwam ook het besluit dat alle ambulante GGZ-medewerkers werd verzocht vanaf 23 maart vanuit huis te gaan werken middels beeldbellen. Dit was een grote omslag. Naast aanvankelijke ICT-problemen, is het niet hebben van rechtstreeks contact voor mijn patiënten en mij een flinke achteruitgang. Maar ja, coronatijd, dus we werken maar mee…
Daarnaast doe ik regelmatig crisisdiensten voor de regio Oss, Uden en Veghel. Deze crisisdiensten gaan natuurlijk gewoon door. De route naar Oss vanuit Nijmegen, waar normaal altijd een file staat, was leeg. Geen auto meer te bekennen! Er hing een spandoek op de brug met: “Zorgverleners, jullie zijn helden!”
Ook in de crisisdienst veranderde de werkwijze. Op basis van spoedeisendheid werd (veelal door de voorwacht) een onderscheid gemaakt of patiënten face-to-face zouden worden beoordeeld, of enkel telefonisch. Daarnaast keken we per patiënt of het mogelijk was iemand op de SPOR (spoedruimte, gekoppeld aan de HIC middels een camera waarop collega’s van de opnamekliniek mee kunnen kijken) te beoordelen. Op de HIC (high intensive care) werd 24 uur per dag doorgewerkt. Ook de medewerkers hier werden geconfronteerd met de gevolgen van corona. Tijdens de crisisdienst heb je als tussenwacht ook de verantwoordelijkheid voor de HIC. Daar vindt de opname plaats en probeer je als VS GGZ vragen van verpleegkundigen te beantwoorden. Soms na overleg met de dienstdoende achterwacht (psychiater).
Samen met de voorwacht (een sociaal psychiatrisch verpleegkundige) gingen ik er veelal op uit. Spoedbeoordelingen in de politiecel, of bij mensen thuis; wat nodig is, is nodig. Er was echter geen enkele vorm van beschermend materiaal beschikbaar. Iets anders dan wat ik hoorde over bijvoorbeeld de ambulancemedewerkers. In de GGZ kwam dit pas veel later op gang. Het viel me ook op dat agenten geen beschermend materiaal hadden. En vanuit de crisisdienst weet ik dat zij toch vaak de eerste ‘klappen’ opvangen.
Enfin, het aantal crisissen werd er niet minder op. De diensten waren zwaar belast. Soms werd corona ook meegenomen in de psychotische beleving van een patiënt. Ook zagen we dat soms de geestelijke hulpverlening niet (tijdig) op gang was gekomen dankzij corona, met later een spoedopname tot gevolg.
Ambulant werd de druk groter. In het begin was er begrip voor de situatie, maar later werd er toch door veel patiënten de vraag gesteld wanneer zij weer konden komen. Daar ik veel mensen met een bipolaire stemmingsstoornis in mijn caseload heb, ontstonden daar ook de nodige crisissen. Patiënten werden manisch/psychotisch, maar ook ernstig depressief. De gevolgen voor hen zijn dan ook groot. Het werk is gestopt (regelmaat en structuur is toch een belangrijke factor), sportmogelijkheden stopten, mensen kwamen soms uit angst, soms vanuit de depressie letterlijk de deur niet meer uit, wat ook weer een negatieve weerslag had op de stemming.
Door het thuis moeten blijven, kwamen relaties onder zeer grote spanning te staan, wat ook weer de nodige crisissen opleverde. Afspraken met het ziekenhuis, de fysiotherapie gingen niet meer door, waardoor lichamelijke klachten weer opspelen, en waardoor de angst verder kan toenemen. Een jonge patiënt had al een jaar naar een kaakoperatie toegewerkt. Hij blowde inmiddels niet meer, zijn verstandskiezen waren al getrokken en psychisch durfde hij eindelijk de stap te nemen. Op het laatste moment werd de operatie afgezegd. Ook afleiding was nauwelijks meer te vinden.
Een enkeling bloeide op: “Ach, zo voel ik me al mijn hele leven (opgesloten), nu begrijpen andere mensen het ook eens”. En, “Het is overal lekker rustig en ik heb geen sociale verplichtingen meer!”
Coronatijd is een moeilijke tijd voor veel mensen, maar het tevens hebben van psychische klachten, maakt het doorkomen van deze tijd extra moeilijk. Vanuit de GGZ proberen we zo goed mogelijk te (be)handelen, maar dit lukt niet alleen! Gelukkig zie ik inmiddels weer wat meer beweging komen in de maatschappij. Begeleiding vanuit de gemeente wordt weer opgestart, en er wordt naar creatieve oplossingen gezocht. Zeker voor patiënten met psychische klachten hoop ik dat de coronacrisis snel uitdooft…